Low Cost Airlines Maliyet Düşürme Uygulamaları

DÜŞÜK MALİYETLİ HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE MALİYET DÜŞÜRME UYGULAMALARI
GİRİŞ
İlk uluslararası uçuş 1919 yılında gerçekleşmiştir.
Büyüme sebeplerini; insanların havayoluyla yolculuğa merakı, ikinci dünya savaşı sonrası açıkta kalan uçakların kullanımı, jet motorlu daha sonra da geniş gövdeli uçakların kullanılmaya başlanması olarak sıralayabiliriz.
Serbestleşme, ilk olarak 1978 yılında ABD iç hat uçuşları için çıkmış, fakat çok hızlı bir şekilde hem dış hatlar hem de Avrupa’ya yayılmıştır.
İlk düşük maliyetli havayolu taşıyıcısı olan Southwest Airlines, 1971 yılında ABD iç hat pazarında ortaya çıkmış
diğer düşük maliyetli taşıyıcıların ortaya çıkması 1990 yıllarını bulmuştur
GİRİŞ
bu taşıyıcılar uyguladıkları maliyet düşürme stratejileri ile büyümelerini başarıyla sürdürerek, uçakla yolculuk kavramına yeni bir boyut kazandırmaktadırlar.
Bu çalışmada, düşük maliyetli havayolu işletmelerinin uyguladıkları maliyet düşürme stratejileri incelenmiştir.
Çalışmanın ilk bölümünde; maliyet, maliyet düşürme ve maliyet yönetimi kavramları ele alınmış, çağdaş maliyet yönetimi uygulamalarına örnekler verilmiştir.
Çalışmanın ikinci bölümünde; havayolu işletmelerinin maliyet yapıları ve maliyet sınıflandırmaları tablolar ve şekiller yardımıyla incelenmiş, havayolu işletmelerinin maliyetlerini etkileyen faktörler ele alınmıştır.
Çalışmanın üçüncü bölümünde ise düşük maliyetli hava taşıyıcısı kavramı, maliyetleri ve uyguladıkları maliyet düşürme stratejileri ele alınarak Southwest, Ryanair, Easyjet örnekleri incelenmiştir.


BİRİNCİ BÖLÜM MALİYET VE MALİYET DÜŞÜRME KAVRAMLARI
Maliyet Kavramı

maliyet, işletmelerin ürün ve hizmet üretebilmesi için, kullanılan ya da tüketilen ürün ve hizmetlerin parasal karşılığıdır
Maliyet verileri üretme veya satınalma vb. çeşitli kararlarının alınmasında yönetime yardımcı olan en önemli araçlardandır.
Öte yandan maliyet verilerinden verimlilik artırıcı iyileştirme önlemlerinin planlanmasında ve izlenmesinde de yararlanılır.
işletmelerin varlıklarını sürdürebilmelerinin olmazsa olmaz koşulu, maliyetlerini sürekli kontrol altında tutmaktır


2. Bir Maliyet Yönetimi Yaklaşımı Olarak Maliyet Düşürme
20 yılı aşkın süredir gelişmiş ülkelerdeki işletmelerin bir çoğu etkin maliyet yönetimi için ileri maliyet yönetimi sistemlerini kullanmaktadır
Hızlı değişen ve çeşitlenen müşteri beklentilerinin odak noktası kalite, fiyat avantajı ve ürün yelpazesindeki çeşitliliktir
Ortaya çıkan ileri üretim ortamı yaklaşımlardaki ortak hedef değer yaratmayan faaliyetlerin ortadan kaldırılması, kalite ve maliyet açısından sürekli iyileşme ve israfın önlenmesidir. Bu noktada işletmeler maliyet yönetimine önem vermek zorundadırlar.
Maliyet düşürme, maliyetlerin düşürülmesi için gerekli fonksiyonları sağlamakla birlikte, üretimde kaliteden taviz vermeden en yüksek verimi elde etmek için harcanan çaba şeklinde yapılmaktadır. Ayrıca, Belirli bir kalite, güvenilirlik standardı ve hedef maliyetle belirli bir amaca ulaşmak için bir ürünün maliyetini etkileyen faktörlerin sistematik ve disiplinler arası incelenmesi sürecidir şeklinde de tanımlanabilmektedir



2.1 İşletme Başarısında Maliyet Yönetiminin Rolü
Değişken piyasa şartları altında işletmelerin piyasadaki rekabetçi ortamdan en az kayıpla çıkması veya kar elde edebilmesi ancak maliyet yönetimine önem vermek yoluyla sağlanabilir
Maliyet yönetimi bir taraftan maliyet belirlemeye hizmet ederken, diğer taraftan da maliyet öğelerindeki değişimlerin izlenmesiyle sürekli olarak denetimi olanaklı kılmaktadır
Bu sayede israfın önlenmesi, performans denetimi, gibi çalışmalarla işletmede verimlilik ve iktisadilik sağlanmaktadır
Özellikle de 1980’li yıllardan sonra maliyet yönetiminde hızlı gelişmeler yaşanmıştır. Amaç, sağlıklı bir maliyet fiyatının tespiti, israfın önlenerek maliyetin düşürülmesi, kalitenin arttırılması ve gelecekle ilgili çalışmaların işletme amaçlarına uygunluğunun sağlanmasıdır
2.2 Maliyet Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar
İKİNCİ BÖLÜM HAVAYOLU İŞLETMELERİNİN MALİYET YAPISI 1. Havayolu İşletmelerinin Maliyetlemeye İhtiyaç Duymalarının Nedenleri
havayollarının toplam giderlerini bir genel yönetim ve muhasebe aracı olarak farklı maliyet kategorileri içinde ayrıntılı olarak tasnif etmek istemeleridir
maliyet-zarar saptaması yaparak yeni bir uçak yeni bir rota yada hizmet için bir yatırım değerlendirmesinin gerekliliğidir
maliyet ayrımının hem yolcu hem de kargo için yapılacak fiyatlama politikaları ve fiyatlama kararları için çok önemli olmasıdır
2. Havayolu Maliyetlerinin Sınıflandırılması 2.1 İşletme Maliyetleri Ve İşletme Dışı Maliyetler
ICAO 5 işletme dışı unsur tanımlar
Tesis ve ekipmanların kullanılmamasından kaynaklanan zarar veya karlar
Banka veya diğer mevduatlardan kaynaklanan herhangi bir faiz kadar ödenen borç faizleri.
Bir havayolunun bağlı olduğu şirketlerden hava ulaşımıyla ilgili olanlarından gelen tüm kar ve zararlar.
Döviz kurlarındaki değişikliklerinden ve hisse ve tahvillerin satışından kaynaklanan ve bu üç kategoriye girmeyen diğer maddeler
Son madde doğrudan hükümet sübvansiyonları yada diğer hükümet vergileridir
2.2. Doğrudan Ve Dolaylı İşletme Maliyetleri
Doğrudan işletme maliyetleri işletilen uçağın tipine bağlı olan ve uçağın tipi değiştirildiğinde değişen bütün maliyetleri içermektedir
Dolaylı işletme maliyetleri ise uçak operasyonlarına doğrudan bağlı olmadıkları için uçak tipindeki bir değişiklikten etkilenmeyen maliyetlerdir




2.3. Sabit Ve Değişken Maliyetler
Toplam işletme maliyetlerin doğrudan ve dolaylı olarak sınıflandırılması basitliği ve bir takım avantajlarının yanı sıra bazı dezavantajları da beraberinde getirir. Belirli hizmetlerin yada uçuş hatlarının ekonomik açıdan değerlendirilmesinde, fiyatlama politikalarının geliştirilmesinde ve belirli uçuş hatlarının yapısında değişikliğe gidildiği zaman maliyetlerin nasıl etkilendiği konusunda bu tür bir sınıflandırma yeterince faydalı olamaz. Havayolu işletmeleri bazı kararları alırken hangi maliyetlerinin bu değişiklik sonucu etkilendiğini hangilerinin ise sabit kaldığını belirlemesi gerekir
Sabit maliyetler, kısa dönemde uçuş sayısından etkilenmeyen dolaysız işletme maliyetleridir
Değişken maliyetlerden, kısa vadede dolaysız bir şekilde vazgeçilebilen maliyetlerdir

2.4. Ortak Ve Ayrılabilir Maliyetler
Ayrılabilir maliyetler, belirli bir hizmete makul olarak, açıkça tahsis edilebilen maliyetlerdir.
Yolcu yemek giderleri, kabin görevlilerin ücretleri ve yolcuların bilet işlemleri açıkça ve mantıklı olarak yolcu hizmetlerine ve terminalde gerçekleşen nakliye ücretleri de açıkça kargo hizmetlerine tahsis edilebilmektedi
Ancak, uçuş ekibinin ücret maliyetleri aynı zamanda yolcu ve kargo hizmetlerine girmektedir ve iki trafik sınıfı arasında açıkça ve mantıklı olarak tahsis edilememektedir
2.5. Marjinal Maliyetler
Marjinal maliyetler ek bir uçuş saatinden kaynaklanan ek maliyetlerdir. Marjinal maliyetler, aynı zamanda fazladan bir yolcunun kabul edilmesi sonucunda yada ek bir hizmetin gerçekleştirilmesi sırasında ortaya çıkan ek maliyetlerdir.

Marjinal maliyetler, özellikle tatil amaçlı yolcu pazarı için indirimli bilet satışıyla ilgili alınacak kararlarda kullanılmaktadır. Normalde yolculuk yapmak istemeyen ancak bilet fiyatlarında yapılan indirim sonucunda uçmaya karar veren yolcular, uçakta bazı koltukların boş kalması yerine dolu uçmasını sağlayarak, bilet fiyatı marjinal maliyetleri karşıladığı sürece, birim maliyetin düşesini sağlamaktadır

3. Havayolu İşletmelerinde Maliyet Belirleyici Faktörler 3.1. Maliyet Yönetimi Yaklaşımları
Havayolu yöneticilerinin ilk hedefleri, kontrollerinin kendi ellerinde bulunduğu havayolu taşımacılığı arzı ile, kontrollerinin kendi ellerinde bulunmadığı talep arasında kesişim noktasını bulmak ve bu yolla hem kar hem de rekabet edebilirlik kazanmaktır

Belirli hat ve pazarlarda, hizmet sunum miktarına karar verdikten sonra, işletim giderlerinin en aza indirilmesi için çalışmalar yapmalıdırlar
3.2. Dışsal Unsurlar Tarafından Belirlenen ( Kontrol Edilemeyen) Girdi Maliyetleri 3.2.1 Personel Ücretleri
Toplam İşletme Maliyetlerinin üçte-birini işgücü oluşturmaktadır
Diğer ulaşım endüstrileri gibi havayolları da, sendikalar tarafından büyük zararlar görebilmektedirler.
Havayollarında, personel ücretlerinde küçük bir değişiklik havayolu maliyetlerini önemli ölçüde değiştirir. Pek çok ülkede havayolu işletmeleri bu ücret seviyelerini kontrol etme gücüne sahip değildir. Bu ücret seviyeleri ülkedeki mevcut duruma ve işgücü pazarının durumuna göre değişir. Ayrıca, daha önce belirtildiği gibi, sendika sistemi de çok önemli bir belirleyicidir
3.2.2 Kullanım Hizmetleri Ücretleri – Havaalanı ve S/S Hizmetleri
Bu gider genellikle uçak tipine (büyüklüğü-ağırlığı) bağlı olarak değişen havaalanı kullanım ücreti ile yolcu başına alınan ücretlerden oluşur.
Bu giderler uçuş hattının uzunluğuna ve iniş-kalkış sayısına bağlı olarak değişir.
Havaalanı fiyatlama politikaları ve yönetim biçimlerinden etkilenir.
3.2.3 Yakıt Fiyatları
Toplam işletme maliyetlerinin dörtte-birini yakıt giderleri oluşturmaktadır.
Dünya genelinde ham ve rafineri petrol fiyatları genellikle aynıdır.
Yakıt anlaşmaları imzalanırken büyük işletmeler pazarlama güçlerini kullanabilmektedirler
Aynı zamanda yakıtın dağıtılması ve pazarlaması sırasında çok farklı yakıt maliyetleri ortaya çıkabilmektedir. Yani, yakıtın taşıma maliyetleri yakıt fiyatını değiştirebilmektedir.
Ayrıca çeşitli devlet uygulamaları yakıt fiyatlarını etkileyebilmektedir.
Modern etkili bir filonun anlamı yakıt fiyatları etkili bir fiyatlama ile korunurken yakıt faturalarının daha düşük olmasıdır.
3.3. Talebin Maliyetler Üzerindeki Etkisi
Talep ile ilgili iki kavram maliyetler üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bunar, Trafik yoğunluğu ve Ortalama sektör uzunluğu kavramlarıdır
Bu iki faktör söz konusu hatta uçacak olan uçağın özelliklerini özellikle de büyüklüğünü etkiler. Trafik yoğunluğu aynı zamanda söz konusu hatta yapılacak olan uçuşların sıklığını da etkiler.
Talep ile ilgili diğer önemli bir faktör mevsimsel trafik dalgalanmalarıdır. Çünkü, önemli mevsimsel dalgalanmalar mevsimin düşük olduğu zamanlarda fazla kaynak bulundurulmasına neden olur.
İşletmelerin faaliyette bulunacakları hatlar ve bu hatlardaki trafik yoğunluğu coğrafik , politik, ekonomik ve sosyal bir takım faktörler tarafından belirlenir.
3.4. Hava aracının Tipi ve Özellikleri
Havayolu yönetiminde uçak alımına ilişkin kararlar bir çok faktörü dikkate almayı gerektirmektedir
Hava aracının Büyüklüğü
Hava aracının Hızı
Hava aracının kalkış Performansı ve Menzili
Motor Performansı
3.5. Operasyona Bağlı Faktörler 3.5.1. Uçuş Uzunluğu
Uçuş uzunluğu öncelikle hava aracı tipini değiştirir. Fakat hava aracı tipi her ne olursa olsun uçuş uzunluğu arttıkça birim maliyetler de artacaktır.
Uçuş uzunluğu aşağıdaki faktörlere bağlı olarak maliyetler üzerinde etkilidir
Uçuş uzunluğu blok uçuş saatini etkiler
Uçuş uzunluğu blok yakıt tüketimini etkiler
Uçuş uzunluğu uçakların günlük kullanım miktarını etkiler
Uçuş uzunluğu havaalanı kullanım miktarını etkiler
Uçuş uzunluğu bakım maliyetlerini etkiler
3.5.2. Uçuş Sıklığı
Özellikle uzun mesafeli hatlarda uçuş sıklığı artırıldığında uçuş personelinin yatı sayısı azalacaktır
Kısa mesafeli hatlarda uçuş sıklığının artırılması uçakların kullanım miktarını artırır
3.5.3. Havayolu İşletmesinin Büyüklüğü
büyük havayolu işletmeleri kapsam ekonomilerinden yararlanırlar. Yani, farklı ürünleri bir arada üreterek birim maliyetlerini azaltırlar
Diğer yandan, küçük işletmeler küçük olmaları nedeniyle havayolu işletmesi için son derece önemli olan pazarlama faaliyetlerinde etkinliği sağlayamazlar. Pazarlama maliyetleri daha az üretim miktarı üzerine dağıtılmak zorundadır.
Ayrıca filoda benzer uçaklar bulundurulması direkt işletme maliyetleri miktarını azaltacaktır
3.6. Pazarlama Politikaları 3.6.1. Havayolu Hizmeti Sunumu Kalitesi
Havayolu hizmet sunumu bir süreçtir ve bu süreçte kaliteyi etkileyen pek çok faktör vardır
Ayrıca kabindeki koltukların sayısı, aralarındaki mesafeler de birim maliyetleri etkiler. Kabin personel sayısı da havayolu hizmet sunum kalitesini etkiler
değişkenler yolcu hizmetleri giderlerini ve istasyon giderlerini etkiler
3.7. Finansal Politikalar
Amortisman Politikaları
Finansman Biçimleri
Muhasebe Yöntemleri
3.8. Havayolu Yönetiminin Etkililiği
yönetimin etkinliği maliyetleri etkiler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DÜŞÜK MALİYETLİ TAŞIYICILAR VE MALİYET DÜŞÜRME UYGULAMALARI 1. Düşük Maliyetli Taşıyıcı Kavramı


Düşük maliyetli taşıyıcı kavramı genel olarak geleneksel taşıyıcıların benimsediği bazı hizmetlerden vazgeçerek maliyetlerini azaltan ve buna bağlı olarak daha ucuz fiyatla hizmet sunan havayolu işletmeleri anlamında kullanılmaktadır
1.1. Düşük Maliyetli Taşıyıcı Tanımı
Kapasite kullanımının maksimum olması,
Standardize edilmiş filo yapısı,
Gelir yaratmayan hizmetlerin kaldırılması yoluyla azaltılmış maliyetler,
Kısa mesafede noktadan noktaya doğrudan uçuş,
Her bir uçak başına azaltılmış ve oldukça tecrübeli işgücü
Teknolojik yeniliklerden yararlanılması,
Düşük bilet fiyatları
1.2. Düşük Maliyetli Taşıyıcıların Ortaya Çıkışı Ve Gelişimi
İlk düşük maliyet stratejisini Amerika'da 1973 yılından itibaren Southwest Airlines uygulamaya başlamıştır
Amerika'da daha önce Sivil Havacılık Kurulu (CAB) tarafından düzenlenen havayolu taşımacılığı sektörü, 1978 tarihli Havayolu Serbestleşme Kanunu'ndan sonra pazar güçleri tarafından yönlendirilmeye başlanmıştır
Serbestleşme bir çok düşük maliyetli taşıyıcının pazara girmesini sağlamış ve bu da başlangıçta serbestleşme taraftarlarını haklı çıkarmıştır.
bu taşıyıcıların Avrupa'da ortaya çıkması, Avrupalı büyük havayolu işletmelerinin, Carter taşıyıcılarına benzer olarak, oldukça düşük fiyatlarla, kısa mesafeli ve tarifeli olarak kolaylıkla hizmet verebilmesini sağlayan bir buluştur
1.3. Düşük Maliyetli Taşıyıcı Pazarının Yapısı ve Müşteri Profili
Havacılık sektöründe pazar, iş amaçlı uçan yolcu ve tatil amaçlı uçan yolcu pazarı olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır
Havayolu sektörüne yeni giren düşük maliyetli taşıyıcıların büyük bir çoğunluğu yoğunluğu düşük bölgesel hatlarda hizmet vermeye başlamaktadırlar
Düşük maliyetli taşıyıcılar genellikle büyük taşıyıcıların müşterilerini çalmak yerine daha çok pazarı genişletmekte ve yeni müşterileri havayolu ile seyahat etmeye ikna etmektedirler Buna Southwest Etkisi adı verilmektedir.
2. Düşük Maliyetli Havayolu İşletmelerinde Maliyet Düşürme Uygulamaları 2.1. Düşük Maliyetli Havayolu İşletmelerinde Maliyetler 2.1.1 Düşük Maliyetli Taşıyıcılarda İşletme Maliyetleri
2.1.1. Direkt İşletme Maliyetleri 2.1.1.1 Uçuş Operasyonu Giderleri
Uçuş Personeli Giderleri
Uçuş personeli giderleri büyük havayolu işletmelerinde toplam maliyetlerin %12’sini oluştururken, düşük maliyetli taşıyıcılarda bu oran %3-4 daha düşüktür.
Bunun başlıca sebeplerini şöyle sıralayabiliriz: daha az sayıdaki personel, daha yüksek iş yükü ve verimli çalışma, daha genç filolar ve işgücüne sahip olmaları

Sabit Giderler:
Yakıt giderleri
Hava Trafik Ücretleri
Sigorta giderleri
Sigorta giderleri
ikincil havaalanlarını kullanan düşük maliyetli taşıyıcılar buralarda yakıt fiyatı diğer havaalanlarına göre daha ucuz olduğundan yakıt giderinde de avantaj sağlamaktadırlar. Bunun yanında bu havaalanlarında yoğunluğun az olması nedeniyle havada bekleme sürelerinin azalması yakıt maliyetlerinde önemli avantajlar sağlayabilmektedir
ikincil havaalanlarının kullanımı düşük maliyetli taşıyıcıların daha az havaalanı ücreti ödemelerine neden olmaktadır. İkincil havaalanlarını kullanan düşük maliyetli taşıyıcılar, havaalanı otoritelerinin sunduğu avantajlardan yararlanmaktadırlar.
Sigorta giderleri de yakıtta olduğu gibi koltuk sıklığı sayesinde azalmaktadır. Hatta yüksek uçak kullanım oranı bunun daha da azalmasına yardımcı olmaktadır.
2.1.1.2. Bakım, Amortisman ve Kira Giderleri
Düşük maliyetli havayolu işletmelerinde bakım maliyetleri diğer büyük tarifeli havayolu işletmelerine göre %25 daha düşüktür.
Düşük Maliyetli Taşıyıcılar bakım hizmetini dış kaynaklardan satın alma veya kiralama yoluyla dışarıdan tedarik etmektedirler
Düşük maliyetli taşıyıcıların bakım maliyetlerini düşüren diğer tedbirlerden diğeri de bu işletmelerin tek tip uçak kullanmayı tercih etmeleridir.
Aynı tip uçağı kullanan havayolu işletmelerinin hepsinde sabit olan aylık kira bedelleri ve yıllık amortisman giderleri aynıdır. Ancak sık koltuk kapasitesine ve yüksek uçuş frekansına sahip olan düşük maliyetli taşıyıcılar birim başına daha düşük amortisman giderlerine sahiptirler
2.1.2. Dolaylı İşletme Maliyetleri 2.1.2.1. Yer Hizmeti Giderleri
Düşük maliyetli taşıyıcılar ise havaalanlarındaki bekleme salonları ve ofisler için ek harcama yapmamaktadırlar
Ayrıca düşük maliyetli taşıyıcılar rezervasyon ve bilet satışlarının büyük bir kısmını Internet ya da telefon merkezi yollarıyla yapmaktadırlar
Böylece havaalanlarında ofis kiralamaları için yüksek ücretler ödemek zorunda kalmamaktadırlar.
Bununla beraber düşük maliyetli taşıyıcıların bir çoğu yer hizmetlerini (bilet kontrol, yolcu binişi, rampa, handling, bagaj, kayıp bagaj, vb.) başka işletmelere yaptırmaktadırlar. Böylece personel ücretlerinden ve araç giderlerinden tasarruf etmektedirler
2.1.2.2 Yolcu Hizmetleri Giderleri
Düşük maliyetli havayolu işletmelerinin uçaklarında tek sınıflı kabin bulunmaktadır.Business Class gibi ayrıcalıklı sınıfların olmaması nedeniyle, terminallerde pahalı salonların kiralanmasına da gerek kalmamaktadır
Bir çok düşük maliyetli havayolu işletmesi uçuşlarında ikram hizmeti vermemektedir. İkram hizmetinin olmaması aynı zamanda temizlik hizmeti için ayrılan süreyi de en aza indirmektedir. Böylece uçak yere indiğinde temizlik almadan kısa sürede tekrar havalanabilmektedir
Gece konaklaması olmaması yolcu hizmet personelinin yolluk ve konaklama giderlerinden de tasarruf edilmesini sağlamaktadır.
Ayrıca uçaklarda tek sınıf olması ve ikram olmaması nedeniyle diğer havayolu işletmelerine göre daha az kabin ekibi bulunmaktadır.
2.1.2.3. Biletleme, Satış ve Tanıtım Giderleri
Yolcularına doğrudan Internet yoluyla ulaşan düşük maliyetli taşıyıcılar diğer havayolu işletmelerinin toplam giderlerinin yaklaşık % 8'ini oluşturan acentelere ödenen komisyonlardan kurtulmaktadırlar.
Acentelerle çalışan bazı düşük maliyetli taşıyıcılar ise her bir bilet için yaklaşık 3 USD gideri olan CRS'lere üye olmayarak, pahalı yerlerde satış bürosu edinmeyerek avantaj elde etmektedirler.
Ayrıca düşük maliyetli taşıyıcılar satış ve rezervasyon sürecini sadeleştirerek önemli tasarruf sağlamaktadırlar
2.1.2.4. Genel ve Yönetim Giderleri
Düşük maliyetli taşıyıcıların hizmetlerini sadeleştirmeleri sonucu idari çalışanların sayısı bir hayli düşüktür
Bu havayolu işletmeleri ayrıca çekirdek olmayan bir çok hizmetlerini dışalım (outsourcing) yoluyla en ucuz şirketlerden sağlamaktadırlar. Bu da diğer havayolu işletmelerine göre daha az idari giderlere sahip olmalarını sağlamaktadır.
Örneğin Go check-in, ramp, tüm bakım faaliyetleri, çağrı merkezleri, rezervasyon sistemi ve Internet sitesi hizmetlerini dışalım yoluyla sağlamakta ve sadece uçuş ve kabin ekibi ile uçuş operasyonu personeli istihdam etmektedir
3. Düşük Maliyetli Taşıyıcılarda Maliyet Yönetimi Yaklaşımları 3.1. Düşük Fiyat
Düşük maliyetli taşıyıcıların geleneksel taşıyıcılara göre fiyatı, %50-70 oranında daha düşüktür.
Düşük maliyetli havayollarının Avrupa içi hatlardaki tek yön ortalama bilet fiyatları 50-85 Euro arasında değişmektedir. Geleneksel havayollarının aynı hatlardaki bilet fiyatları ise 180-200 Euro arasındadır.
Düşük maliyetli taşıyıcılar, basitleştirilmiş fiyat politikasına sahip olma eğilimindedirler
Şirket stratejisine göre rakipler diğer taşıyıcılar değil bunun yerine karayolu ve demiryolu gibi diğer ulaşım şekilleridir
3.2. Uçuş Boyunca Verilen Hizmetler
Uçuş esnasında sunulan ikram hizmeti konusunda düşük maliyetli havayolu işletmeleri ikiye bölünmektedir. Ryanair, Easyjet ve Go gibi havayolu işletmeleri uçuş esnasında yiyecek ve içecek hizmeti vermemektedirler. Ancak bu havayolları uçuş esnasında düşük fiyatlar karşılığında yolculara çerez, sandviç ve meşrubat sunmaktadırlar
Amerikalı Southwest de yolcularına zengin mönü yerine, peynirli sandviç, kraker, Amerikan fıstığı gibi hafif yiyeceklerin yanında ucuz, düşük alkollü içecekler sunmaktadır. Kesinlikle yemek ve pahalı alkollü içecek hizmeti vermemektedir
Diğer kabin içi hizmetlerden olan, yolculara ücretsiz gazete dağıtılması da bu işletmelerde yapılmamaktadı
Uçuş içi eğlence hizmeti veren istisna düşük maliyetli havayolu işletmelerinden biri olan Jetblue, Oakland-New York arasındaki gece uçuşlarında, yüksek hizmet kalitesi ve dakiklik performansının yanında ayrıca 24 kanaldan canlı televizyon yayını hizmeti vermektedir.
3.3. Doğrudan Bilet Satış ve Rezervasyon
Düşük maliyetli taşıyıcıların maliyeti azaltıcı diğer bir özelliği de hizmet verdiği kentlerde bilet satış ofislerine sahip olmaması ve seyahat acenteleri ve aracılara komisyon ödememeleridir. Bu sebeple Internet ve telefon aracılığı ile doğrudan satış özendirilmektedir. Easyjet gibi seyahat acenteliklerine komisyon ödemek istemeyen işletmeler, reklamlara daha fazla harcama yapmak zorunda kalmaktadırlar. Fakat bu onlara %10 oranında daha fazla karlı olmaktadırlar
Bunun yanında tarifeli taşıyıcılar tarafından kullanılan ve satılan bilet başına pay verilen Bilgisayarlı Rezervasyon Sistemleri (Computer Reservation Systems-CRS) düşük maliyetli taşıyıcılar gibi kar marjı düşük havayolu işletmeleri için dağıtım maliyetlerini kıstığı diğer bir alandır.
Telefon ya da Internet yoluyla yapılan satışlarda verilen referans numarasıyla birlikte yolcunun seyahat etmesine olanak sağlayan biletsiz seyahat ile de biletin kendi maliyetinden (Ortalama 3 USD) tasarruf sağlandığı gibi check-in işlemlerinde de üretkenlik sağlanmaktadır.
3.5. Uçak Kullanım Oranı ve Yüksek Kapasite
Düşük maliyetli havayolu işletmeleri business class ve uçuş içi ikram hizmetlerini kaldırarak, koltuklar arası mesafeyi ve koltukların arkaya yatma açısını azaltarak uçaklarındaki koltuk sayısını arttırmaktadırlar
Düşük maliyetli taşıyıcıların ortak belirgin özelliklerinden, belki en önemlilerinden birisi de uçakların yüksek kullanım oranıdır. Bunu uçakların yerde bekleme zamanını kısaltarak sağlamaktadırlar.
Düşük maliyetli taşıyıcılar yerde bekleme süresinin kısalığından yararlanarak uçaklarını diğer taşıyıcılara göre daha uzun süre kullanmaktadırlar
Aynı zamanda düşük maliyetli taşıyıcılar business ya da first-class sınıflı uçak düzeni seçenekleri yerine tek sınıf, yani sadece ekonomi sınıf seçeneği olan uçak kabin düzenlemesini tercih ederek uçak kapasitesini maksimum kullanmaktadırlar
3.5. İkincil Havaalanlarının Kullanılması
İkincil havaalanlarının kullanımının düşük maliyetli taşıyıcıların yerde bekleme sürelerini azaltmaktadır. Böylece, birim başına amortisman, sigorta, bakım, ve genel idari giderleri ve hatta işgücü giderleri düşmektedir.
Düşük maliyetli taşıyıcıların çoğu maliyet avantajı ve daha hızlı geri dönüş için ikincil havaalanlarını tercih etmektedirler
İkincil havaalanlarının kullanılması daha düşük havaalanı ücretlerinin ödenmesini sağlamasının yanında kalabalığın az olması nedeniyle de geri dönüş süresinin kısalmasına da katkıda bulunmaktadır.
Ancak istisna olarak göze çarpan EasyJet daha çok iş amaçlı yolcuların yoğun olarak kullandıkları birincil havaalanlarına da sefer yapmaktadır
3.6. Kısa Mesafede Doğrudan Uçuş
Geleneksel taşıyıcıların tercih ettiği, bölgesel ve diğer taşıyıcıların beslediği büyük merkez konumundaki havaalanlarından, uzun mesafedeki son varış yerine yapılan uçuşları veya bunun tersi şeklinde hizmet veren topla-dağıt sistemi yerine düşük maliyetli taşıyıcılar noktadan noktaya yani iki şehir arasında doğrudan uçuşu tercih etmektedirler.
Bağlantı sağlayan yerlerden gelecek yolcuların beklenmesi nedeniyle uçağın yerde geçireceği zamanın artması ve buna bağlı olarak uçağın kullanım süresinin düşmesi ve havaalanına ödenecek ücretlerin artmasına neden olacağından düşük maliyetli taşıyıcıların maliyetlerinde artışa neden olacaktır
3.7. Filo Benzerliği
Düşük maliyetli taşıyıcıların giderlerinin az olmasının diğer bir sebebi de tüm düşük maliyetli havayolu işletmelerinin tek tip uçakla faaliyetlerini gerçekleştirmesidir.
Bunun sebeplerinden birincisi bakım, eğitim ve yedek parça envanter maliyetlerini düşürmek,
ikincisi kokpit personeli planlaması ve filo yönetiminde daha fazla esnekliğe sahip olmak
üçüncüsü de uçağın satın alım maliyetlerinde düşüş sağlamaktır.
3.8 Yüksek İşgören Motivasyonu ve Tatmini
Düşük maliyetli taşıyıcıların başarısındaki en önemli faktörlerden biri de işgören motivasyonu ve işgörenlerin yetkilendirilmesidir
Havayolu işletmeleri şirket karından personele pay dağıtarak işgören memnuniyeti sağlamaktadırlar
Performansın artmasına yönelik yapılan bu teşvik edici uygulamalar üretkenliğin ve verimliliğin, dolayısıyla da gelirin artmasını sağlamaktadır
Ayrıca düşük maliyetli havayolu işletmeleri personellerini yetkilendirerek problemlerin daha kısa sürede ve yerinde çözülmesini sağlamaktadırlar
Ayrıca düşük maliyetli taşıyıcılar yapılan işin daha eğlenceli hale gelmesi için personel içinde gruplar oluşturarak takım ruhunu aşılamaya çalışmaktadırlar
SONUÇ
Düşük maliyetli havayolu işletmeleri daha yeni ortaya çıkmalarına rağmen, Amerika havayolu pazarının %25’ne, Avrupa havayolu pazarının da %10’una sahiptirler
Düşük maliyetli havayolu taşıyıcılarının pazara girişi, havayolu taşımacılığını artık yüksek fiyatlı, kimileri için lüks taşımacılık türü olmaktan çıkarmış ve sektöre yeni müşteriler kazandırmıştır.
Günden güne küçülen ve globalleşen dünyamız için vazgeçilmez taşımacılık olan havayolu sektöründe bugün en düşük fiyat sunan düşük maliyetli havayolu taşıyıcılarıdır
Düşük maliyetli havayolu işletmeleri ile rekabette güçlük çeken geleneksel tarifeli havayolu taşıyıcıları maliyet stratejilerini tekrar gözden geçirmeleri gerekmektedir
SONUÇ
Dünyada yaşanan kriz ve ekonomik durgunluklara çok hassas olan havayolu taşımacılığı sektöründe, bu durumlardan düşük maliyetli havayolu işletmeleri neredeyse hiç etkilenmemekte ve bu durumlarda da kar yapabilen havayolu taşıyıcıları olmaktadırlar.
Son dönemde girmiş oldukları hızlı büyüme trendi, düşük maliyetli havayolu işletmelerinin daha da gelişeceğini göstermektedir.
Havayolu endüstrisinde daha büyük bir devrim olmadığı sürece (mesela maliyetler içerisinde büyük bir pay alan yakıt için alternatif ucuz yakıt bulma), düşük maliyetli havayolu işletmeleri düşük fiyat rekorunu ellerinde bulunduracak görünmektedirler.